NGÀY AN TOÀN NGƯỜI BỆNH THẾ GIỚI NĂM 2025

Trẻ em, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ em dưới chín tuổi, có nguy cơ đặc biệt cao trong bối cảnh phức tạp của việc cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe, do sự phát triển không ngừng, nhu cầu sức khỏe đặc thù và mô hình bệnh tật của các bé. Nếu không có dịch vụ chăm sóc sức khỏe phù hợp với độ tuổi, cân nặng, tình trạng sức khỏe và hoàn cảnh sống, trẻ nhỏ sẽ dễ bị tổn thương hơn, vốn có thể tránh được. Trẻ sơ sinh và trẻ em dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn, biến chứng nhanh và nặng nếu không được phát hiện, xử trí kịp thời. Trẻ không thể nói lên những khó chịu, đau đớn của mình, dễ bị bỏ sót triệu chứng. Cả trong gia đình lẫn tại cơ sở y tế, sự an toàn của trẻ gắn liền với kỹ năng, sự quan tâm và trách nhiệm của nhân viên y tế và người thân. Để hỗ trợ chiến dịch Ngày An toàn người bệnh Thế giới năm nay, năm mục tiêu được đề xuất nhằm giải quyết những lo ngại cấp bách nhất về an toàn đối với nhóm tuổi này, cụ thể là:

Mục tiêu 1: Thu hút trẻ em và gia đình.

Cha mẹ và gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chăm sóc sức khỏe an toàn cho trẻ. Cha mẹ thường là những người đầu tiên nhận thấy những thay đổi về tình trạng của con mình và bản thân trẻ em cũng có thể đóng góp khi được tham gia theo những cách phù hợp với lứa tuổi và sự phát triển. Tuy nhiên, không phải lúc nào trẻ cũng được khuyến khích tham gia và tiếng nói của trẻ hiếm khi được lắng nghe đúng mức, điều này có thể dẫn đến tổn hại. Nhiều trẻ em cũng cảm thấy sợ hãi, bối rối hoặc đau đớn trong môi trường chăm sóc sức khỏe. Các dịch vụ y tế phải xây dựng một văn hóa nơi gia đình được chào đón như những người bạn đồng hành, và trẻ em được hỗ trợ tham gia và việc chăm sóc bản thân. Cần nỗ lực hết sức để đảm bảo tình trạng và phương pháp điều trị của trẻ em được giải thích một cách dễ hiểu, đồng thời giảm thiểu nỗi sợ hãi và đau đớn của trẻ trong quá trình chăm sóc y tế.

Gia đình là người gần gũi và hiểu rõ trẻ nhất. Việc trao quyền cho cha mẹ và người chăm sóc, cung cấp đầy đủ thông tin, khuyến khích họ tham gia tích cực vào quá trình điều trị sẽ giúp phát hiện sớm bất thường, giảm nguy cơ sai sót trong chăm sóc.

Mục tiêu 2: Tăng cường an toàn dùng thuốc.

Việc sử dụng thuốc ở trẻ em đặt ra những thách thức riêng. Mỗi bước trong quy trình sử dụng thuốc đều tiềm ẩn những rủi ro riêng cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Khả năng sai sót ở trẻ em tăng lên do liều lượng thuốc được tính toán dựa trên độ tuổi và cân nặng của trẻ, đòi hỏi phải tính toán riêng cho từng trẻ. Ngay cả những sai sót nhỏ về liều lượng cũng có thể gây ra nguy cơ gây hại cao hơn so với người lớn. Nguy cơ này càng tăng cao hơn khi sử dụng thuốc không được cấp phép hoặc không theo chỉ định. Một thách thức khác là sự hạn chế về công thức thuốc phù hợp với lứa tuổi. Do đó, việc điều chỉnh hoặc thay đổi liều lượng thuốc để đạt được liều lượng phù hợp cũng gây ra những rủi ro bổ sung liên quan đến độ ổn định, sinh khả dụng và liều dùng chính xác.

Trẻ em, đặc biệt là trẻ sơ sinh, có liều lượng thuốc khác biệt so với người lớn. Việc chuẩn hóa quy trình kê đơn, cấp phát, kiểm tra liều lượng và nhấn mạnh vai trò giám sát của dược sĩ, điều dưỡng và bác sĩ là yếu tố then chốt để tránh nhầm lẫn và tác dụng phụ.

Mục tiêu 3: Cải thiện an toàn chẩn đoán.

Chẩn đoán chính xác và kịp thời là nền tảng cho việc chăm sóc y tế an toàn. Quy trình chẩn đoán bao gồm nhiều bước, bao gồm: khám ban đầucủa bệnh nhân; hỏi bệnh sử và khám lâm sàng; xét nghiệm chẩn đoán, thảo luận và thông báo kết quả; hợp tác và phối hợp; chẩn đoán cuối cùng và kế hoạch điều trị; theo dõi, đánh giá lại và kết quả cuối cùng. Sai sót có thể xảy ra ở bất kỳ giai đoạn nào trong số này. Trẻ em bị bệnh có thể có biểu hiện rất khác so với người lớn, khiến việc chẩn đoán nhi khoa trở nên đặc biệt phức tạp. Sai sót trong chẩn đoán có thể bao gồm chẩn đoán sai, chẩn đoán muộn hoặc không thông báo chẩn đoán cho bệnh nhân hoặc gia đình. Những sai sót này có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh và đôi khi dẫn đến bệnh kéo dài hoặc nặng hơn, tàn tật, thậm chí tử vong, cũng như làm tăng chi phí chăm sóc sức khỏe.

Chẩn đoán sớm, chính xác có ý nghĩa quyết định với sức khỏe trẻ. Cần ứng dụng công nghệ y tế, nâng cao kỹ năng lâm sàng, đồng thời phối hợp liên ngành để tránh bỏ sót triệu chứng hoặc chẩn đoán sai, giúp trẻ được điều trị kịp thời và đúng hướng.

Mục tiêu 4: Ngăn ngừa nhiễm trùng liên quan đến chăm sóc sức khỏe.

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ đặc biệt dễ bị nhiễm khuẩn liên quan đến chăm sóc sức khoẻ (HAIs). Nguyên nhân chính bao gồm việc áp dụng không đầy đủ các quy trình kiểm soát nhiễm khuẩn tiêu chuẩn, thiếu trang thiết bị và vật tư, sử dụng thiết bị xâm lấn kéo dài và/hoặc không đúng cách, các thủ thuật có nguy cơ cao, cơ sở hạ tầng kém, tình trạng quá tải và các bệnh lý tiềm ẩn gây suy giảm miễn dịch. Việc phòng ngừa nhiễm khuẩn bệnh viện (HAIs) đòi hỏi phải chú ý đến mọi giai đoạn chăm sóc nội trú cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Các biện pháp phòng ngừa chuẩn phải được tuân thủ trong mọi hoạt động chăm sóc trẻ, bất kể tình trạng nhiễm khuẩn của trẻ đã được biết hay nghi ngờ để đảm bảo an toàn và ngăn ngừa sự lây lan của nhiễm khuẩn trong cơ sở chăm sóc sức khỏe. Nhiễm trùng huyết vẫn chưa được nhận biết đầy đủ ở mọi nhóm tuổi và việc xác định sớm các dấu hiệu cảnh báo kết hợp với việc thực hiện chăm sóc dựa trên bằng chứng là điều cần thiết để cải thiện kết quả.

Nhiễm khuẩn bệnh viện là nguy cơ lớn nhất đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Thực hiện nghiêm ngặt các biện pháp kiểm soát nhiễm khuẩn như vệ sinh tay, khử khuẩn trang thiết bị, quản lý môi trường buồng bệnh sẽ góp phần bảo vệ trẻ khỏi những biến chứng nặng nề.

Mục tiêu 5: Giảm nguy cơ cho trẻ sơ sinh nhẹ cân và bệnh lý.

Trẻ sơ sinh sinh non, nhẹ cân hoặc kèm bệnh lý có nguy cơ tàn tật và tử vong cao nhất. Nhiều tình trạng liên quan đến sinh non, tổn thương não trong chuyển dạ, nhiễm khuẩn nặng hoặc vàng da bệnh lý có thể được phòng ngừa và xử trí bằng chăm sóc an toàn. Việc nâng cao an toàn cho trẻ sơ sinh, đặc biệt là nhóm trẻ sinh non, nhẹ cân hoặc bệnh lý, đòi hỏi đội ngũ nhân viên y tế có chuyên môn, được đào tạo liên tục cùng với các giải pháp chăm sóc phù hợp với bối cảnh – từ các phương pháp như chăm sóc Kangaroo (KMC) đến hỗ trợ hồi sức sơ sinh (NICU) và phân công vai trò rõ ràng trong nhóm để giảm sai sót và bảo đảm chăm sóc an toàn. Các quy trình chuẩn hóa về phân loại cấp cứu, sử dụng thuốc, kiểm soát nhiễm khuẩn và theo dõi trẻ sơ sinh có nguy cơ đều là những yếu tố thiết yếu nhằm giảm thiểu các nguy cơ có thể phòng tránh. Một môi trường chăm sóc an toàn – bao gồm việc đảm bảo trang thiết bị hoạt động tốt, không gian đầy đủ, vệ sinh hiệu quả và sự tham gia của gia đình – càng góp phần bảo vệ trẻ sơ sinh khỏi những nguy cơ có thể phòng ngừa.

Trẻ sinh non, nhẹ cân hoặc mắc bệnh bẩm sinh là nhóm dễ tổn thương nhất. Việc áp dụng quy trình chăm sóc đặc biệt, theo dõi sát sao và cá thể hóa điều trị giúp giảm tỷ lệ tử vong và biến chứng, tạo nền tảng cho sự phát triển khỏe mạnh sau này.

Những mục tiêu trên không chỉ là định hướng cho ngành y tế, mà còn là lời kêu gọi cộng đồng cùng chung tay, bởi mỗi trẻ em đều xứng đáng được chăm sóc trong một môi trường y tế an toàn, nhân văn và chất lượng.

Nguồn: Tổ chức Y tế thế giới

Tổ Quản lý chất lượng bệnh viện.