TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC PHÂN LOẠI CHẤT THẢI Y TẾ ĐÚNG QUY ĐỊNH TRONG CƠ SỞ Y TẾ

Phân loại chất thải y tế là một phần quan trọng trong quản lý chất thải y tế. Phân loại chất thải y tế đúng quy định trong cơ sở y tế sẽ giảm thiểu rủi ro từ các loại chất thải nguy hại, hạn chế lan truyền các bệnh truyền nhiễm, đảm bảo an toàn cho nhân viên y tế, người bệnh và cộng đồng, đồng thời góp phần tối ưu hóa việc xử lý chất thải y tế và tiết kiệm nguồn lực xã hội.

Chất thải y tế là gi?

Chất thải y tế là chất thải phát sinh từ hoạt động của cơ sở y tế, bao gồm chất thải y tế nguy hại, chất thải rắn thông thường, khí thải, chất thải lỏng không nguy hại và nước thải y tế.

Ảnh hưởng của chất thải y tế

Đối với sức khoẻ con người:

- Chất thải y tế chứa vi sinh vật gây bệnh có khả năng lây nhiễm cho bệnh nhân, nhân viên y tế, nhân viên thu gom, nhân viên xử lý và cho cả cộng đồng.

- Gây tổn thương do vật sắc nhọn (tổn thương do kim tiêm, thủy tinh vỡ,...)

- Phơi nhiễm với các dược phẩm, đặc biệt là thuốc kháng sinh và thuốc độc tế bào được thải ra môi trường xung quanh hoặc các chất như thuỷ ngân, dioxin phát sinh trong quá trình xử lý hoặc đốt chất thải y tế.

- Ô nhiễm không khí do quá trình đốt chất thải y tế.

- Tổn thương do nhiệt khi đốt lộ thiên hoặc vận hành lò đốt.

- Bỏng do hoá chất phát sinh trong quá trình khử khuẩn, tiệt khuẩn hoặc hoạt động xử lý chất thải y tế.

- Bỏng phóng xạ.

Đối với môi trường:

Việc xử lý và tiêu huỷ chất thải y tế có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khoẻ một cách gián tiếp qua việc giải phóng các mầm bệnh và các chất ô nhiễm độc hại ra môi trường, cụ thể như sau:

- Nguy cơ gây ô nhiễm nguồn nước uống, nước bề mặt và nước ngầm khi chôn lấp những chất thải y tế chưa được xử lý tại bãi chôn lấp được xây dựng không đúng quy định.

- Phát tán hoá chất được sử dụng trong quá trình xử lý chất thải y tế bằng phương pháp hoá học ra môi trường nếu không được lưu trữ, xử lý bằng những biện pháp thân thiện với môi trường.

- Đốt không đủ nhiệt độ và thời gian hoặc đốt các vật liệu không phù hợp sẽ thải ra các chất gây ô nhiễm không khí và tạo ra bụi. Các vật liệu có chứa clo hoặc được xử lý bằng clo khi đốt có thể tạo ra dioxin và furan là những chất có thể gây ung thư cho con người và ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ. Việc đốt kim loại nặng hoặc vật liệu có hàm lượng kim loại nặng cao (đặc biệt là chì, thuỷ ngân và cadimi) có thể phát tán kim loại nặng độc hại vào môi trường.

Lợi ích của việc phân loại chất thải y tế đúng quy định

Bảo vệ sức khỏe cộng đồng và giảm ô nhiễm môi trường:

Phân loại chất thải y tế đúng giúp ngăn ngừa lan truyền các bệnh truyền nhiễm (gòn gạc, kim tiêm có dính, chứa máu của cơ thể hoặc chứa vi sinh vật gây bệnh,...) và các yếu tố nguy hại (thuốc hoặc hoá chất thuộc nhóm gây độc tế bào, thiết bị y tế bị vỡ, hỏng, đã qua sử dụng thải bỏ có chứa thủy ngân, cadimi; pin, ắc quy thải bỏ; vật liệu tráng chì,...) không phát tán ra ngoài cộng đồng, từ đó giúp bảo vệ sức khỏe cộng đồng và giảm thiểu nguy cơ ô nhiễm môi trường.

Bảo vệ sức khỏe nhân viên y tế:

Việc phân loại chất thải y tế đúng quy định sẽ bảo vệ sức khỏe của cả nhân viên y tế và cả những người thu gom, xử lý chất thải y tế không bị tổn thương do vật sắc nhọn, phơi nhiễm với các loại hóa chất nguy hại hoặc lây nhiễm bệnh khi tiếp xúc trực tiếp với chất thải y tế.

Tối ưu hóa và giảm chi phí xử lý chất thải:

Mỗi loại chất thải y tế có phương pháp xử lý khác nhau. Phân loại đúng giúp chọn lựa phương pháp xử lý phù hợp, hiệu quả, giảm thiểu lượng chất thải nguy hại phải xử lý, từ đó giảm chi phí xử lý chất thải.

03 Nguyên tắc khi phân loại chất thải y tế:

 (1) Chất thải y tế phải phân loại để quản lý ngay tại nơi phát sinh và tại thời điểm phát sinh;

(2) Từng loại chất thải y tế phải phân loại riêng vào trong bao bì, dụng cụ thiết bị lưu chứa chất thải theo quy định tại. Trường hợp các chất thải y tế nguy hại không có khả năng phản ứng, tương tác với nhau và áp dụng cùng một phương pháp xử lý có thể được phân loại chung vào cùng một bao bì, dụng cụ, thiết bị lưu chứa (trừ chất thải lây nhiễm sắc nhọn);

(3) Trường hợp chất thải lây nhiễm để lẫn với chất thải khác thì hỗn hợp chất thải đó phải thu gom, lưu giữ và xử lý như chất thải lây nhiễm và tiếp tục thực hiện quản lý theo tính chất của chất thải sau xử lý.

Quy định phân loại chất thải y tế tại cơ sở y tế

- Chất thải lây nhiễm sắc nhọn: bỏ vào trong thùng hoặc hộp kháng thủng và có màu vàng

- Chất thải lây nhiễm không sắc nhọn: bỏ vào trong thùng có lót túi và có màu vàng;

- Chất thải nguy hại không lây nhiễm ở dạng rắn: đựng trong túi hoặc thùng hoặc thùng có lót túi và có màu đen;

- Chất thải rắn thông thường không sử dụng để tái chế: đựng trong túi hoặc thùng hoặc thùng có lót túi và có màu xanh;

- Chất thải rắn thông thường sử dụng để tái chế: đựng trong túi hoặc thùng hoặc thùng có lót túi và có màu trắng.

Ảnh 01. Poster hướng dẫn phân loại chất thải y tế theo                         Thông tư 20/2021/TT-BYT ngày 26/11/2021 của Bộ Y tế tại Bệnh viện

Một số biện pháp nâng cao kiến thức về phân loại chất thải y tế cho nhân viên y tế, người bệnh, người nhà người bệnh và khách thăm

Bệnh viện quận Tân Phú là bệnh viện công lập tuyến quận/huyện trực thuộc Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh với số lượt chăm sóc sức khoẻ trong năm 2024 là 863.674 lượt. Với nhu cầu khám chữa bệnh của người dân tại bệnh viện ngày càng cao, khiến lượng chất thải y tế phát sinh trong quá trình thăm khám, chăm sóc và điều trị ngày càng tăng, chính vì vậy vấn đề phân loại chất thải y tế đúng quy định trong cở sở y tế càng cần được quan tâm.

Nhằm nâng cao kiến thức về phân loại chất thải y tế cho nhân viên y tế tại bệnh viện, đồng thời hướng dẫn người bệnh, người nhà người bệnh thực hiện phân loại chất thải y tế đúng quy định, Bệnh viện quận Tân Phú thường xuyên tổ chức tập huấn, truyền thông giáo dục sức theo từng đối tượng thông qua nhiều hình thức, bao gồm:

- Trang bị đầy đủ phương tiện phân loại chất thải y tế: thùng rác đảm bảo tiêu chuẩn của Bộ Y tế và hướng dẫn phân loại chất thải y tế tại các điểm phát sinh chất thải trên toàn bệnh viện;

- Thiết kế các poster bắt mắt, dễ hiểu về hướng dẫn phân loại chất thải y tế;

- Viết bài báo đăng trang web bệnh viện về vai trò của việc phân loại chất thải y tế trong cơ sở y tế;

- Tăng cường tập huấn nhằm nâng cao kiến thức, thái độ, thực hành về phân loại phân loại chất thải y tế cho toàn bộ nhân viên tại các khoa;

- Hướng dẫn trực tiếp người bệnh, người nhà người bệnh về phân loại chất thải y tế trong các buổi họp hội đồng người bệnh cấp bệnh viện/cấp khoa, đồng thời mọi người bệnh, người nhà người bệnh đều được nhân viên y tế tại khoa hướng dẫn phân loại chất thải y tế đúng ngay khi nhập viện,...

Ảnh 02. Khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn tập huấn phân loại chất thải y tế cho toàn bộ nhân viên y tế tại các khoa

                                                                               T2G/ KHOA KSNK   

                                                                     BỆNH VIỆN QUẬN TÂN PHÚ